Erfgoedfestival 2018 – Over Grenzen van Gelderland

‘Over Grenzen van Gelderland’

‘Over Grenzen van Gelderland’, dat is het thema van het Erfgoedfestival dat start op 23 mei 2018.
Een aantal weken geleden werden we uitgenodigd voor een previewdag voor het Erfgoedfestival. Een previewdag? Voor het Erfgoedfestival? Hmm, dat klinkt zeker interessant! Maandag 14 mei was het eindelijk zo ver en mochten we samen met andere bloggers en voggers op pad om alvast een voorproefje van het Erfgoedfestival te zien.

Het is een dagvullend programma, de bus brengt ons via Nijmegen (Gelderland) naar Gogh in Duitsland om via Gennep (Limburg) en Beuningen (Gelderland) ons weer in Nijmegen af te zetten. Ik raak er van in de war. Over welke grenzen hebben we het nu eigenlijk?

Grenzen Rondom Gelderland

‘2000 jaar geleden liep dwars door deze regio de grens van het Romeinse Rijk, de limes.’
Vol interesse lees ik verder in het programmaboekje dat ik uit mijn goodie-bag vis. Festivaldirecteur Prof. dr. Dolly Verhoeven weet heel goed samen te vatten waar het thema van dit Erfgoedfestival, ‘Over Grenzen’ inhoud en over welke grenzen we het uberhaubt hebben!

‘Het land ten zuiden van die grens hoorde bij Rome, in het noorden woonden de ‘barbaren’. Duizend jaar later, in de Middeleeuwen, was de situatie heel anders. Gelre was toen een hertogdom dat verdeeld was in vier kwartieren.

Door de Tachtigjarige Oorlog werd het Overkwartier, met Roermond als hoofdstad, afgesneden van de rest. Het zou uiteindelijk deels bij Duitsland en deels bijde provincie Limburg komen. De drie overgebleven kwartieren (de Achterhoek, de Velwe en het Rivierengebied) werden na verloop van tijd samen de provincie Gerlderland.’

Het gaat dus over grenzen in de breedste zin van het woord. Over dorpen, steden en mensen die de grens met Gelderland zijn overgestoken, tussen 1500 en 2018.
Dat levert vele verhalen op en meer dan 200 activiteiten die plaats vinden in heel Gelderland, Limburg en verschillende grenslocaties.
De activiteiten bestaan uit theater-, dans-, of muziekvoorstellingen, stadswandelingen, fietstochten, foto-exposities en tentoonstellingen. Kortom: voor ieder wat wils!
Het Erfgoedfestival loopt van 23 mei t/m 22 juli.

Preview Erfgoedfestival: Over Grenzen

Even terug naar de preview van het Erfgoedfestival.
Bij aankomst in Nijmegen stond de bus al klaar voor vertrek. De eerste stop is het van ‘t Lindenhout Museum in Nijmegen.
Deze prachtige kerk is één van de weinige gebouwen die over is gebleven van een groot gebouwencomplex en vertelt het verhaal van duizenden kinderen, die door allerlei omstandigheden een korte of lange tijd niet bij hun ouders konden wonen. Aan de hand van de ontwikkelingen op Neerbosch geeft het museum een uniek kijkje in de opvang van wezen en de ontwikkeling van de jeugdzorg in Nederland vanaf 1863.

Wij mochten aanwezig zijn bij een repetitie van het ontbijtconcert ‘Ik wil wel naar Amerika’. Verhalenverteller Paul Groos nam ons mee op de reis van Rie en Henri, twee weeskinderen die via Neerbosch, het grootste wezendorp van Nederland, weer een plek en doel in de samenleving vonden. Het viel niet mee om te wennen in het weeshuis, tot ze elkaar weer vonden. Tot haar grote schrik vertelde Henri aan Rie: “Ik wil wel naar Amerika”. Veel van de wezen van Neerbosch emigreerden naar de Verenigde Staten om daar werk te zoeken. En ook Henri ging, maar Rie ging niet mee.

Om in de kerk te zitten, en te luisteren naar dit verhaal over de (vele) kinderen die hier verbleven maakt een grote indruk op me. Meneer Johannes van ‘t Lindenhout, stichter van het weeshuis, heeft flink genetwerkt om de kinderen zo goed mogelijk op weg te helpen. Dit door ze een vak te leren en ze aan het werk te helpen, waar dan ook. Zo vertrokken 100 wezen naar Amerika.

Hoe het af liep met Rie en Henri weet ik ook niet, want we gingen al weer snel op pad naar de volgende locatie. Reden genoeg voor mij om op zondag 3 juni terug te keren naar het van ‘t Lindenhout Museum om uit te vinden hoe het verhal verder ging…

Klooster Graefenthal in Duitsland

Al snel zitten we weer in de bus, op naar Klooster Graefenthal in Duitsland. Net als het Van ‘T Lindenhout Museum in Nijmegen is dit een plek waar ik niet eerder van gehoord heb en daarom ben ik extra nieuwsgierig naar waar we naar toe gaan.

We stoppen in Gogh, net over de grens in Duitsland. Klooster Graefenthal werd gesticht in 1248 door graaf Otto II von Geldern en zijn vrouw Margarete von Kleve. Het heeft zijn charme tot op de dag van vandaag niet verloren. De ringmuren, de duiventoren, het klooster met gotische kluis … hier kan je de geheimen van vervlogen tijden voelen.

Iedereen die het voormalige klooster nadert via de mooie laan, kan de geschiedenis van de plaats voelen. De oprijlaan opent het uitzicht naar de ruime kloostermuur, die Graefenthal eeuwenlang scheidt van de buitenwereld. Deze omheining markeerde de grens en symboliseerde de afzondering van de wereld, de ‘Hortus Conclusus’ van de vrouwengemeenschap.

Het is echt een idyllische plek binnen de kloostermuren. Je hoort vogels zingen, kippen lopen vrij rond en nemen een lekker zandbad en een pauw kijkt toe terwijl wij onze entree maken.
We krijgen een rondleiding door het klooster en bezoeken ook de zolderetage. Deze lijkt niet bijzonder maar dat is ze wel! Het dak van de zolderverdieping ziet eruit als een omgekeerd schip. Lang gelee, in de bossen rondom klooster Graefental is de ontdekking gedaan dat je hout kan buigen door een gewicht aan de boom te hangen waardoor hij scheef groeit. De kromme bomen worden planken met een boog die dan verwerkt kunnen worden in bijvoorbeeld een dag óf schip.
Later zijn VOC schepen ook op deze manier gebouwd, dat kon door de ontdekking bij het klooster!

Voor we het weten is het middag en zitten we in een prachtige zaal aan een heerlijke lunch. In het voormalig klooster worden nu geregeld evenementen gehouden en een ieder kan zien dat dit ook een geweldige trouwlocatie is. Handig om te weten, wie weet komt het in de toekomst nog van pas.

Erfgoedfestival: bezoek Gennep in Limburg

We gaan weer terug de Nederlandse grens over. Onze volgende stop is Gennep in Limburg. Deze gemeente telt zo’n 17 duizend inwoners en kent een rijke historie.
Bij aankomst staan er al twee stadsgidsen op ons te wachten. Ze staan te popelen om ons het mooie Gennep te laten zien en in de korte tijd die wij het stadje aan doen is duidelijk dat terugkomen een must is!

Wanneer je in Gennep bent is een bezoek an museum Het Petershuis echt een aanrader. Over de historie van Gennep en zijn omgeving valt veel te vertellen. Museum Het Petershuis doet dat aan de hand van voorwerpen die bewaard zijn gebleven of die zijn gevonden bij archeologisch onderzoek. Historisch kaartmateriaal, prenten, gravures en maquettes geschetsen een beeld van het leven in deze streek, vanaf de eerste sporen van bewoning tot in het meer recente verleden.

Tegenwoordig rijdt er geen trein meer door Gennep maar in het verleden lag de stad aan een kruispunt van spoorlijnen. Op de noord-zuidas exploiteerde de Maas-Buurtspoorweg (MBS) een stoomtram die de steden Nijmegen en Venlo met elkaar verbond. En de Nederlandsch-Brabantsch-Duitsche Spoorwegmaatschappij (NBDS) was de exploitant van het zogenoemde Duits Lijntje, een spoorverbinding tussen Boxtel en Wesel.
In het museum is veel informatie te vinden over het ‘Duits Lijntje’. Voor spoor/treinliefhebbers echt de moeite waard om een tripje naar Gennep te plannen.

Niet alleen in Gennep maar in heel noord Limburg is er veel te beleven tijdens het Erfgoedfestival. Houdt deze pagina in de gaten voor updates over het programma in Limburg.

Ook leuk: op het dak van het oude stadhuis in Gennep zit een ooievaarskoppel. Via een webcam kan je het koppel én hun kroost online volgen.

Theater ‘Over en Weer’ in Beuningen

De laatste preview brengt ons naar Beuningen. De bust stopt op de dijk en enthousiaste theatermakers van Theather Over en Weer staan ons al op te wachten. Ze nemen ons mee tot aan de rand van de rivier. Het gebied is al prachtig, konik paarden staren ons aan en één paard komt zelfs een kijkje nemen.
We bevinden ons op één van de twee de locatie waar de voorstelling ‘De Rivier, De Grens’ te zien zal zijn.

Op 14, 15, 16 juni en 21, 22, 23 juni 2018, op de langste zomerdagen van het jaar, zijn de uiterwaarden van Slijk-Ewijk en Beuningen opnieuw het decor voor vier prachtige theatervoorstellingen die zijn gebaseerd op historische verhalen uit de streek. De theaterstukken worden aan twee kanten van de Waal gespeeld door zo’n 80 spelers, muzikanten en zangers uit de regio. Onder leiding van een gids wandelt het publiek van scène naar scene. Het pontje brengt bezoekers naar de overkant – en weer terug!

Dit jaar kan je o.a. genieten van Shakespears ‘Romeo & Julia’ (mini-musical) en kom je er achter of de wolf terug is in de regio. Nieuwsgierig geworden? Een kaartje voor de voorstelling kost €12,50 maar wacht niet te lang met bestellen want de kaartjes gaan hard.

Erfgoedfestival Evenementen in Arnhem

Ook in Arnhem is veel te beleven tijdens het Erfgoedfestival ‘Over Grenzen’. Op deze pagina kun je makkelijk zien welke evenementen dat zijn.
We hopen dat jullie, net als ons, ook enthousiast zijn geworden over het Erfgoedfestival en dat er vele evenementen bezocht zullen worden, binnen en buiten de grensen van Arnhem!